آشنایی با چرخه شش مرحله ای
روش تحقیق ایرانی یا پژوهش علمی هوشمند
خرد انساني حکم میکند که ما درحل مشکلات يا پیگیری اهداف، برنامه روشن و مسير گامبهگام داشته باشيم. فرد و گروه دانشجویی(خانواده، شرکت، تیم و…) و استاد دانشگاهی که میخواهد مشکلي را حل کند؛ هدفي را محقق سازد؛ فرضیهای را بررسي کند يا پرسشي را پاسخ دهد، بايد بداند دقیقاً چهکارهایی را بايد انجام دهد و در مسیر خود، به چه قوانین و مهارتهایی نياز دارد. در اين قسمت، چرخه شش مرحلهای پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی پيشنهادی- دکتر کاظم عظيمي- را که بامطالعه و کمک از اسناد بالادستی علمي- پژوهشي داخلي و بینالمللی، طراحی و ارائه شده است، همراه با مهارتها و قوانین مورد نیاز براي حل مشکل، تحقق هدف فردی-گروهی دانشجویی یا بررسی فرضيه و پاسخ به يک پرسش دانشگاهی، مطرح و جزئيات آن را شرح داده ایم.

خلاصه مراحل شش گانه چرخه روش تحقیق ایرانی
یا پژوهش علمی هوشمند به شرح زیر است:
مرحله اول: [تعیین] چالش
مرحله دوم: [کشف] ارزش
مرحله سوم: [انجام] پژوهش
مرحله چهارم: [کسب] بینش
مرحله پنجم: [اقدام و] کُنش
مرحله ششم: [نظارت و] پایش
قوانین و مهارتهای روش تحقیق ایرانی
یا پژوهش علمی هوشمند
قوانین حاکم بر روش تحقیق ایرانی
در روش تحقیق ایرانی، همه مدرسان و استادان دانشگاهی شامل:
مربی، استادیار، دانشیار و استاد و کلیه دانشجویان شامل: کاردانی،کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می توانند چرخه شش مرحله ای پژوهش علمی هوشمند و روشها و فنون دوازده گانه فردي- گروهی یا دانشگاهی آن را مورد استفاده قرار دهند و نیازي به مدرک تحصیلی بالا یا شرایط خاص دیگري، نیست.
در روش تحقیق ایرانی، آموزش فرد و شخص، محوريت دارد زيرا هر گروه و دانشگاهي، از افراد تشکیلشده و درنهایت اين فرد است که میتواند در گروه و انواع آن مانند: خانواده، تيم، سازمان، شرکت، هیئتمدیره، هیئت دولت، دانشگاه، جامعه و… تأثیرگذار باشد.
در روش تحقیق ایرانی، قدرت فردي، گروهي، دانشگاهي و ملي، وابسته به حل مشکل، تحقق يک هدف، سنجش يک فرضيه و پاسخ به يک پرسش است و توليد، مديريت يا ذخيره دانش، بهخودیخود، ارزشمند نيست.
در روش تحقیق ایرانی، معيار اصلي سنجش پژوهش فردي، گروهي و دانشگاهي، ميزان سهم پژوهش در افزايش سطح رفاه، آرامش و پيشرفت فرد و جامعه است و نه صرفاً کسب مقام در توليدات علمي، استناد به مقالات، شمار مقالات و مجلات چاپشده ISI و علمي- پژوهشي، ضريب تأثیر مجلات، شمار جوايز و… در کشور، منطقه يا جهان.
برای اینکه روش تحقیق ایرانی در سطح فردی، گروهی و دانشگاهی، نهادینه شود لازم است آموزش این روش، از مدارس ابتدایی و دبیرستان آغاز شود و در سطح دانشگاه تداوم یابد تا ضمن پرورش افراد و مدیران مانوس با این روش و طرز تفکر متناسب با تاریخ، ارزشها و فرهنگ ایرانی- اسلامی، زمینه تحقق پیشرفت، رفاه، آرامش، آسایش و موفقیت اقشار مختلف جامعه ایرانی فراهم شود.
کاربردی سازی دانش در سطح فردی و گروهی (خانواده، سازمان و…) با هدف حل مشکلات و تحقق اهداف، با این روشها، قابل انجام است؛ «يادگيري هوشمند، آموزش حرفهای، تفکر عميق، مطالعه دقيق آنلاین، مشاوره تخصصي آنلاین، جستجوي اينترنتي منابع يا گوگل کردن، طرح پرسش عميق و…
در روش تحقیق ایرانی، در سطح دانشگاهي، پاسخ به يک پرسش يا سنجش يک فرضيه، صرفاً به نوشتن مقاله، پایاننامه، طرح پژوهشي و کتاب، محدود نمیشود بلکه بايد در قالب موارد کاربردي مانند: توليد کالا يا محصول يا ارائه خدمت جديد، تأسیس کارآفريني و استارت آپ، طراحي اپليکيشن يا نرمافزار، بهکارگیری واقعيت مجازي و واقعيت افزوده و واقعيت ترکيبي، طراحي پايگاه کلان داده و رايانش ابري و… پیگیری و اجرا شود.
در روش تحقیق ایرانی، ایجاد ارتباطات گسترده داخلی و خارجی حضوری و برخط، جهت حل يک مشکل، تحقق يک هدف، استفاده از يک فرصت، ايجاد يک ظرفيت براي فرد يا گروه (خانواده، تيم، سازمان، هیئتمدیره، هیئت دولت و…) و بررسي يک فرضيه يا پاسخ به يک پرسش در دانشگاه توسط اساتيد و دانشجويان، دارای اهمیت فراوان است.
در روش تحقیق ایرانی، امانتداری و اخلاق حرفهای، جايگاه ویژهای دارد و هر فرد، گروه و دانشگاهي (استاد يا دانشجو) خود را موظف میداند که ضمن رعايت امانت در استفاده از منابع و ارجاع درست به آنها، سودمندي حاصل از پژوهش خود را براي فرد یا گروه دیگر يا جامعه در نظر بگيرد؛ زيان پژوهش را به کمترين سطح ممکن برساند و در صورت بالا بودن ضريب زيان، براي فرد يا گروه ديگر يا جامعه، آن را رها کند و کنار بگذارد هرچند منافع فردي، گروهي و دانشگاهي محدود یا فراواني داشته باشد.
در روش تحقیق ایرانی، فرد، گروه و دانشگاه تلاش میکند که براي حل مشکل، تحقق هدف، سنجش فرضيه و پاسخ به پرسش، از تمام ظرفیتها، اشخاص، متخصصان و امکانات داخلي يا خارجي، در فضاي حقيقي و مجازي، آسماني و زميني و… استفاده کند و تا حصول نتيجه از پاي ننشيند.
مهارتهای مورد نیاز روش تحقیق ایرانی
شهروند جهاني کسي است که: نسبت به جهان وسيعتر از کشور خود، آگاه است و داراي حس ايفاي نقش بهعنوان يک شهروند جهاني است. نسبت به سيستم اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، فنّاورانه و زیستمحیطی جهان، فهم و درک واقعي دارد. از بیعدالتی اجتماعي خشمگين و بيزار است. در سطح گستردهای در کشور خود و جهان، فعاليت دارد. در تلاش براي تبديل جهان به مکاني بهتر است و مسئوليت کامل کارهاي خود را میپذیرد
خودشناسي در حيطه فردي، بسیار مهم و قابل پيگيري است زیرا هر انساني بايد باورها، ارزشها، هنجارها و اهداف خود را شناسايي نمايد. خودشناسي درزمینه گروه (خانواده، سازمان، تیم و…) و دانشگاه نيز موضوعيت دارد و تا زماني که هر گروه و دانشگاه، نتواند شناخت درستي از فلسفه وجودي و هدف غايي خود، بهویژه با تغييرات فعلي و گسترده ناشي از دستاوردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، به دست آورد، هرگز نمیتواند از روزمرگي ظاهري، فراتر رود
منظور ما از شکيبايي البته صرفاً به معناي صبوري در مقابل نظرات ديگران- که در جاي خود لازم است- نيست بلکه منظور این است که فرد، گروه و (استاد یا دانشجوی) دانشگاه، براي حل مشکل يا تحقق هدف و بررسی فرضیه یا پاسخ به پرسش خود، نخست: از عجله و شتاب و رفتارهاي احساسي، پرهيز کند. دوم: نظرات و دیدگاههای مختلف را بررسي نمايد و…
منظور ما از سبک زندگي، روشهای سازمان دادن زندگي شخصي [و گروهی]، الگوي تفريح و مصرف، بهویژه مصرف کالاي فرهنگی است. يعني هر فرد، گروه و دانشگاهي بايد در اين موارد، علم و دانش را محور قرار دهد و بهگونهای حرکت کند که بدون کسب دانش موردنیاز، به کاري اقدام نکند و حتي بدون دانش و دليل علمي، سخني نگويد و سخني را نپذيرد.
در دنياي امروز، آشنايي با مباني اينترنت و شبکههای اجتماعي براي هر فرد، گروه و دانشگاهي، ضروري است زيرا امروزه از سویی هر فرد، گروه و دانشگاهي میتواند اطلاعات موردنظر خود را به زبانهای مختلف در قالب پرتال، وبسایت، وبلاگ،کانال، گروه و… در اينترنت قرار دهد و امکان دسترسي و استفاده ديگران به اطلاعات خود را در سطح جهاني فراهم سازد و از سوی دیگر می تواند اطلاعات مورد نیاز خود را در قالبهای مختلف متنی، صوتی، ویدئویی، عکس و… جستجو کرده و به سرعت بارگیری نماید.
درروش پژوهش علمی هوشمند، بعد از آشنايي با اينترنت و شبکههای اجتماعي، تسلط بر روشها و فنون پژوهش اينترنتي، از اهميت خاصي برخوردار است زيرا همانطور که در تعريف روش «پژوهش علمی هوشمند» گذشت، محور اصلي پژوهش در اين روش، چگونگي استفاده از اينترنت و فضاي ديجيتال است و طبعاً کسي که میخواهد از اين روش استفاده کند بايد با روشها و فنون پژوهش اينترنتي آشنا باشد در غير این صورت، بهره ای از اقيانوس اطلاعات و دانش بیکرانِ اينترنت نخواهد برد.
عبارت است از: توانايي تشخيص زمان استفاده از اطلاعات، مکانیابی، ارزيابي، استفاده مؤثر از اطلاعات و انتقال اطلاعات در حالتهای مختلف. يعني بدانيم چه زماني؟ چه اطلاعاتي؟ از چه منبعي؟ و با چه معيار صحت و استنادي؟ نياز داريم و اينکه بدانيم اطلاعات حاصله را چگونه میخواهیم به دانش کاربردي تبديل کنيم. سواد رسانهای نیز عبارت است از توانايي تعبير و ايجاد مفاهيم شخصي از صدها و شايد هزاران نماد صوتي و تصويري که همهروزه از طريق راديو، تلويزيون، رايانه، روزنامه و مجله و البته پیامهای بازرگاني دريافت میکنیم
اگر بتوانيم ماهيت پرسشهای خود را تغيير دهيم و آنها را با کلمه «چگونه» و «چطور» آغاز کنيم مشاهده خواهيم نمود که پاسخها به سمت علمي و کاربردي شدن حرکت میکنند و دستاوردهای بهتري براي ما خواهند داشت. مثلاً: چگونه میتوانم شغل مناسبي پيدا کنم؟ چطور میتوانم اهداف خود را محقق سازم؟ درباره فرضیهسازی نيز وضع به همين منوال است يعني ما بيشتر به دنبال علل و عوامل ايجاد مشکلات هستيم درحالیکه اگر بر راهکارها و فرصتهای حل مشکلات، تحقق اهداف و… تمرکز کنيم افقهای بلندي در مقابل ما پديدار خواهد شد
درروش پژوهش علمی هوشمند انواع منابع متني، صوتي، ويدئويي، عکس و… مورداستفاده قرار میگیرد و برخلاف پژوهش دانشگاهي سنتي که فقط به منابع مکتوب توجه دارد در اين روش منابع متنوع چندرسانهای داراي اهميت کاربردي و مرجعيت علمی و پژوهشي قرار دارند و ما از کاربران و مخاطبان ارجمند فردي، گروهي و دانشگاهي خود انتظار داريم که براي حل يک مشکل، تحقق يک هدف، سنجش يک فرضيه و پاسخ به يک پرسش، از همه منابع چندرسانهای، بهره گيرند و خود را محدود نسازند.
حقيقت آن است که در دنياي پيشرفته ارتباطات برخط امروز که از دهکده جهاني به کلبه ديجيتال رسيده است، هر فردي در هر نقطه از کره زمين- بهشرط داشتن ابزار ديجيتال و اينترنت- میتواند با فرد ديگر در هر نقطه ديگر ارتباط برقرار کند و پرسش يا مشاوره خود را مطرح کند و او را به گروه و شبکه واتساپي، تلگرامي و… دعوت نمايد و نظر او را جويا شود
معرفی کتاب «پژوهش علمی هوشمند»
آنچه در بالا گذشت بخش هایی از روش تحقیق ایرانی است که توسط دکتر کاظم عظیمی، در کتابی با عنوان (پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی) که نسخه الکترونیک آن در همین سایت قابل دسترسی و خرید است، با جزئیات کامل بیان گردیده است و فصل های آن به نیز به شرح زیر است:
فصل اول: عناصر، تعریف، مهارتها و قوانین پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی
فصل دوم: چرخه پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی در سطح فردی، گروهی دانشجویی و دانشگاهی
فصل سوم: روشهای پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی در سطح فردی و گروهی دانشجویی یا روشهای کاربردی سازی دانش
فصل چهارم: روشهای پژوهش علمی هوشمند یا روش تحقیق ایرانی در سطح دانشگاهی یا روشهای کاربردی سازی پژوهش
فصل پنجم: نتیجهگیری، کاربست و پیشنهادها
برای کسب اطلاعات بیشتر یا خرید کتاب روی دکمه زیر یا تصویر جلد کتاب، کلیک نمایید